Efekty bezorkowych technik uprawy uproszczonej w porównaniu z uprawą płużną

full range of min-till, plough and other agricultural machines in field

Techniki uprawy uproszczonej obejmują metody od głębokiej uprawy bezorkowej do siewu bezpośredniego i są stosowane głównie w uprawach polowych i wieloletnich. Aby czerpać pełne korzyści z agroekosystemu, konieczne jest zrozumienie ograniczeń tych metod.

Techniki uprawy uproszczonej czy orka? Wszystko zależy od Twoich celów 

Podczas gdy metody uprawy minimalnej są krokiem w kierunku rolnictwa konserwującego, pług jest nadal przydatny w wielu sytuacjach. Wszystko zależy od gleby, klimatu, sposobu organizacji gospodarstwa i oczywiście celów.

Zalety uprawy minimalnej wpływające na strukturę i życie glebowe

Główną zaletą uprawy uproszczonej w porównaniu z orką jest to, że nie narusza ona struktury gleby, ponieważ narzędzia uprawowe nie odwracają jej całkowicie. W rezultacie, życie glebowe będzie lepiej rozwinięte, dzięki bogatszej faunie (np. dżdżownice) i florze, przynajmniej na powierzchni, gdzie resztki roślinne i pozostałości upraw itp. stanowią bardziej obfitą materię organiczną. Ostateczną formą uprawy minimalnej jest siew bezpośredni, w którym okrywa roślinna pozostaje na powierzchni, co ogranicza erozję i wymywanie gleby, a także wspomaga infiltrację wody. Kolejną zaletą jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla, który jest magazynowany w glebie, a także mniejsza liczba przejazdów ciągnikiem.

Techniki uprawy uproszczonej okazały się skuteczne już wiele lat temu, przynosząc plony porównywalne z uprawą orkową, a także oszczędność czasu i energii docenianą przez rolników.

Uprawa minimalna jest stosowana na 35% użytków rolnych we Francji (źródło, Agro-league). 

Uprawa pasowa i jej wpływ na glebę
1 głęboszowanie, 2 uprawa głęboka, 3 uprawa pasowa, 4 uprawa płytka

Orka bywa przydatna

Zalety uprawy uproszczonej nie powinny jednak oznaczać, że rolnicy zapomną o pługu, który nadal może być przydatny. Pomaga on radzić sobie z trudnościami w zwalczaniu chwastów, szczególnie w przypadku traw. W rolnictwie ekologicznym pług jest powszechnie stosowany, ponieważ eliminuje potrzebę stosowania herbicydów do zwalczania chwastów. Jest lepiej przystosowany do wilgotnych warunków niż metody uprawy minimalnej: pług jest w stanie pracować na mokrej glebie, czego nie można powiedzieć na przykład o spulchniaczu gleby, który wymaga gleby łatwo kruszącej się. Pług może być przydatny do odbudowy struktury gleby, jeśli jest ona nadmiernie zagęszczona, jednak należy uważać, aby nie stworzyć podeszwy płużnej.

VARI-LEADER plough at work

Jeśli chodzi o żyzność gleby, gdzie orka jest często krytykowana, należy precyzyjniej ocenić fakty, które według Jean-François Viana, wykładowcy i badacza z ISARA Lyon we Francji, wskazują, że to warunki w jakich wykonywana jest orka mogą mieć negatywny wpływ, a nie sama praktyka. Według tego badacza, orka wykonana we właściwym czasie na glebie, która zdążyła osiąść na głębokości maksymalnie 20 cm, nie szkodzi żyzności gleby. Według badań naukowych uprawiane gleby mają większą liczbę gatunków bakterii, podczas gdy ograniczenie lub wyeliminowanie uprawy sprzyja rozwojowi grzybów.

W harmonogramie upraw uwzględnij termin, roślinę, rodzaj gleby i warunki pogodowe

Zatem uprawa uproszczona czy orka? Wybór zależy od wielu czynników, które mogą być związane z danym rokiem, ale także z rodzajem gleby i organizacją pracy w gospodarstwie.

Przykładowo, w regionie takim jak Bretania we Francji, pług jest bardzo często wykorzystywany (80%) w siewie upraw jarych, gdzie po orce następuje przejazd broną wirnikową. Proces ten pozwala na ogrzanie gleby, co przyspiesza siew. Podobnie jest w regionach gdzie występują gleby gliniaste, takich jak Lotaryngia, gdzie orka zimowa wystawia glebę na działanie mrozu przed ponowną, przedsiewną uprawą gleby na wiosnę. Z drugiej strony, metody bezpłużne znacznie się rozwinęły w regionach takich jak Wielka Nizina Naddunajska, gdzie gleby są bardzo lekkie.

Pod względem agronomicznym należy wziąć pod uwagę zarówno strukturę gospodarstwa, dostępny sprzęt oraz płodozmian, jak i rodzaj gleby oraz praktyki stosowane przez rolników. Wszystkie te czynniki sprawiają, że orka i uprawa minimalna często wzajemnie się uzupełniają.
 

Dowiedz się więcej o metodach bezorkowych

  • Techniki uprawy bezorkowej (uproszczonej) to metody agronomiczne polegające na uprawie gleby bez użycia pługa lub innych narzędzi, które odwracają glebę.

  • Zazwyczaj płytka uprawa polega na pracy na głębokości od 2 do 15 cm, podczas gdy głęboka uprawa może sięgać od 30 do 35 cm. Uwaga: głębokość robocza zależy od używanej maszyny.

  • Istnieje kilka różnych sposobów na poprawę aktywności biologicznej w glebie, między innymi: 

    • Stosowanie technik uprawy, które sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów, np. siew poplonów, odpowiedni płodozmian i rezygnacja z orki,
    • Dodawanie materii organicznej do gleby w postaci kompostu, obornika lub resztek pożniwnych,
    • Unikanie nadmiernego stosowania nawozów sztucznych i herbicydów, które mogą mieć negatywny wpływ na życie mikroorganizmów w glebie,
    • Trwałe przykrycie gleby okrywą roślinną lub stosowanie odpowiedniego płodozmianu, 
    • Zapobieganie zagęszczaniu gleby poprzez zmniejszenie liczby przejazdów maszynami rolniczymi. Takie praktyki wspierają rozwój mikroorganizmów glebowych, które odgrywają kluczową rolę dla uzyskania zdrowych upraw i wysokich plonów.
  • Międzyplony to rośliny okrywowe uprawiane między dwoma plonami głównymi w celu ochrony gleby, poprawy jej żyzności i zwiększenia aktywności mikroorganizmów. Mogą one ograniczyć wypłukiwanie azotanów absorbując resztki azotu w glebie po zbiorze plonu głównego.

    Uprawy współrzędne roślin, jak i uprawa minimalna to metody, które ograniczają zabiegi agrotechniczne do minimum. Niewielki koszt uprawy międzyplonów oznacza obniżenie kosztów siewu.

    Uniwersalny kultywator z wibrującymi zębami to idealne rozwiązanie do uprawy uproszczonej, pozwalające na przygotowanie łoża siewnego w drugim przejeździe po kultywatorze ścierniskowym. Jest to szczególnie przydatne w  walce z chwastami przy stosowaniu uprawy współrzędnej.

  • Konieczne jest uwzględnienie i odpowiednie zwalczanie chwastów i szkodników. Należy zachować ostrożność, aby uniknąć odrastania chwastów. Jeśli resztki pożniwne nie zostaną przykryte, należy je dokładnie rozdrobnić, aby ograniczyć problemy związane z chorobami i szkodnikami.

  • Kultywator ścierniskowy wymaga mniej paliwa niż pług i pozwala utrzymać materię organiczną w wierzchniej warstwie gleby. Ponadto, zagęszczenie gleby jest mniejsze, a jej bioróżnorodność jest naruszana jedynie w niewielkim stopniu.